Αμστερνταμ: Στην επικράτεια των ποδηλάτων

Μια πόλη με πολλά πρόσωπα: πανέμορφη και ρομαντική, γεμάτη ενδιαφέροντα μουσεία και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, αλλά και «προχωρημένη», προπύργιο της κλασικής ολλανδικής ανεκτικότητας. Συνδετικός κρίκος όλων αυτών τα ποδήλατα, πανταχού παρόντα, είναι ο καλύτερος τρόπος να νιώσεις την ατμόσφαιρα της πόλης των καναλιών. 

Κανάλια, τυριά, τουλίπες, «ύποπτοι» καπνοί και «πονηρές» βιτρίνες, αλλά κυρίως και πάνω απ' όλα ποδήλατα... πολλά ποδήλατα! Στο Αμστερνταμ του 2007 ο ανυποψίαστος πεζός, άρτι αφιχθείς τουρίστας, κινδυνεύει περισσότερο να «συγκρουστεί» με ένα από τα χιλιάδες διερχόμενα ποδήλατα παρά με οποιοδήποτε μηχανοκίνητο όχημα. Η προτεραιότητα είναι αδιαμφισβήτητη: προηγείται ο ποδηλάτης. Ο πεζός πρέπει να περιμένει υπομονετικά να περάσει απέναντι αφού κοιτάξει προσεκτικά αν είναι άδειος ο ποδηλατόδρομος.

Οι Ολλανδοί απολαμβάνουν περήφανα, έως και προκλητικά, την κυριαρχία του ποδηλάτου στην πόλη τους και τη ζωή τους - άλλωστε είναι κάτι που κέρδισαν οι ίδιοι όταν πριν από περίπου τριάντα χρόνια εξόρισαν σχεδόν απόλυτα τα αυτοκίνητα από το κέντρο του Αμστερνταμ, δίνοντας άμεση προτεραιότητα στα ποδήλατα. Διασχίζουν αγέρωχα τους δρόμους πάνω σε δύο ρόδες, με το παιδάκι καθισμένο στην ειδική θεσούλα πίσω και το σκυλάκι κουλουριασμένο στο ειδικό καλαθάκι εμπρός, μανουβράροντας το τιμόνι με το ένα χέρι αφού το άλλο κρατάει το κινητό, στο οποίο ανέμελοι συζητούν για δουλειά, κουτσομπολιό, και άλλα αγαπημένα θέματα της καθημερινότητας.

Μετά το πρώτο σοκ και τις δεκάδες συγγνώμες που χρειάστηκε να ζητήσω από τους ποδηλάτες, μπροστά στους οποίους πεταγόμουν, άρχισα σιγά σιγά να συνηθίζω στην ιδέα. Τους παρακολουθούσα με ενδιαφέρον και προσπαθούσα να συλλάβω και να παγώσω την κίνησή τους μέσα στα φωτογραφικά καρέ, έτσι όπως κυλούσαν μπροστά μου σαν αερικά και πνεύματα, ενώ με «ξυπνούσε» το τόσο γνώριμο από τα παιδικά χρόνια κουδουνάκι που προειδοποιούσε ότι κάποιος πλησίαζε επικίνδυνα. Τα έβλεπα αραγμένα παντού. Τα περισσότερα ήταν παλιά και οι αλυσίδες που τα έδεναν στο κάγκελο μπορεί και να στοίχιζαν περισσότερο από όλο το ποδήλατο μαζί. Κι ο λόγος είναι απλός: οι κλοπές ποδηλάτων και η «ανακύκλωσή» τους από πελάτη σε πελάτη είναι τόσο διαδεδομένη που μπορεί να βρεθείς στην αστεία θέση να ξαναγοράσεις ως «μεταχειρισμένο» το καινούργιο ποδήλατο που πριν από λίγο καιρό σου έκλεψαν. Κι έτσι όλοι προτιμούν απευθείας ένα παλιό, σκουριασμένο, ψιλοταλαιπωρημένο, που η μόνη του ομορφιά είναι τα λουλουδάκια που έχουν πλέξει στο τιμόνι ή το πολύχρωμο τσαντάκι που έχουν κρεμάσει σε ρόλο μπαγκαζιέρας.

Το περπάτησα το Αμστερνταμ από την μιαν άκρη ώς την άλλη. Από την μποέμ άκρη του Γιορντάν (δυτικά) μέχρι το πιο αριστοκρατικό Πλαντάζ (νοτιοανατολικά), με προτίμηση στα διαδοχικά κανάλια της νοτιοδυτικής πλευράς μέχρι τις παρυφές του μεσαιωνικού κέντρου. Πέρα από τους κλασικούς «ναούς» τέχνης, με τις ουρές μπροστά στα ταμεία και τους φορτωμένους με αναμνηστικά πόστερ, μπλοκάκια, μπρελοκάκια, μολυβάκια και κούπες με λεπτομέρειες από πίνακες του Βαν Γκογκ, του Ρέμπραντ, του Καραβάτζιο και πολλών άλλων κλασικών ή πιο τολμηρών, επαναστατών καλλιτεχνών του 20ού αιώνα, η πόλη έχει πολλά σημεία-κλειδιά, περισσότερο δημιουργήματα της αισθητικής των καιρών και των αναγκών.

Η Μπλούμενμαρκτ (η αγορά των λουλουδιών) ανθεί κατά μήκος του καναλιού Σίνγκελ, λίγο πριν από την εκβολή στον Αμστελ που σέρνεται μέσα στην πόλη του κάτω από καλοφτιαγμένες γέφυρες και δίπλα από κομψά καφέ και εστιατόρια. Ο Οβελίσκος του Εθνικού Μνημείου, αφιερωμένος στους πεσόντες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, παρά το ότι περιτριγυρίζεται από ασφαλτοστρωμένους δρόμους και επιβλητικά γοτθικά δημιουργήματα της αρχιτεκτονικής ευφυΐας περασμένων αιώνων, συναγωνίζεται τα πιο πράσινα πάρκα: άραζα μαζί με δεκάδες κόσμου, τις απογευματινές κυρίως ώρες και κάτω από τις πλάγιες αλλά ζεστές ακτίνες του ήλιου, αφήνοντας το μυαλό να αδειάσει, αγναντεύοντας χωρίς λόγο τα αυτοκίνητα, τα τραμ και, φυσικά, τα εκατοντάδες ποδήλατα που περνούσαν απ' όλες και προς όλες τις κατευθύνσεις γύρω από την πλατεία. Στο βόρειο άκρο του κέντρου, και της πόλης, πριν από το μεγάλο κανάλι που τη χωρίζει από την Βόρεια Ολλανδία, είδα να συναντώνται συγκοινωνίες όλων των ειδών και κατευθύνσεων: πλοία, τρενα, τραμ, ταξί, αυτοκίνητα.

Αλλά κι εδώ, ίσως περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, ο απόλυτος κυρίαρχος όλων, αριθμητικά και αισθητικά, σε πείσμα της ταχύτητας και της τεχνολογίας, ήταν το ποδήλατο, και μάλιστα το παλιό και κατά προτίμηση σκουριασμένο. Στα τρία επίπεδα του ειδικού πάρκινγκ ποδηλάτων στα αριστερά του Κεντρικού Σταθμού των τρένων της πόλης, που είναι και η ουσιαστική είσοδος στο Αμστερνταμ, χιλιάδες ποδήλατα περιμένουν τη βόλτα τους. Η εικόνα ήταν εντυπωσιακή γιατί ο ήλιος, όπου κι αν βρισκόταν, χτυπούσε στα μεταλλικά τμήματα των σκελετών και οι αντανακλάσεις δημιουργούσαν έναν διαφορετικό «πίνακα» κάθε ώρα της ημέρας. Και για όποιον απορεί πώς βρίσκεις το δικό σου ποδήλατο μέσα σε αυτή τη «θάλασσα», η απάντηση είναι απλή: οι Ολλανδοί το βρίσκουν.

Και ήταν σχεδόν προκλητικό σε αυτήν την μικρή, επίπεδη, «γαζωμένη» από νερό πόλη να ανακαλύπτεις δύο πρόσωπα, εναλλασσόμενα με μια φυσικότητα και μια άνεση που παρασύρει ακόμη και τον πιο συντηρητικό επισκέπτη της. Η μία πλευρά της θυμίζει ζωγραφικό πίνακα του Ρομαντισμού: τα δρομάκια δίπλα στα κανάλια και κάτω από τη σκιά των δέντρων, τα καφέ στις γωνίες και οι Ολλανδοί με τα παιδιά τους, τα σκυλιά και τα ποδήλατά τους να λιάζονται τις ζεστές μέρες στο γρασίδι των πάρκων. Η άλλη πλευρά έρχεται να ταράξει αισθήσεις και συνειδήσεις, με τα coffeeshops όπου η «γευσιγνωσία» ποικιλιών χασίς είναι νόμιμη, τα αθώα εξ όψεως κεϊκάκια μαριχουάνας, τα εκατοντάδες sex shops με βιτρίνες ανοιχτές και στολισμένες με αντικείμενα κάθε φαντασίας... και ακόμη παραπέρα (καμία σχέση με τους τεχνηέντως επιλεγμένους ορόφους πολυκατοικιών και τις βιτρίνες με αμμοβολή που καλύπτουν το περιεχόμενο των αντίστοιχων μαγαζιών άλλων πόλεων), αλλά και με τις επαγγελματίες του έρωτα να περιμένουν τον επόμενο πελάτη με την πιο γοητευτική τους πόζα πίσω από το τζάμι ενός παραθύρου-βιτρίνας στα πιο φημισμένα «Κόκκινα Φανάρια» της Ευρώπης.

Ο συνδυασμός είναι περίεργος και λειτουργεί σχεδόν σαν άλλοθι στις συνειδήσεις. Στηρίζεται όμως στο βασικό θεμέλιο της ολλανδικής κοινωνίας: την ανεκτικότητα. Αυτό σημαίνει ότι οποιοσδήποτε είναι αποδεκτός, με οποιαδήποτε επιθυμία ή επιλογή, αρκεί να σέβεται τους ολλανδικούς νόμους και τους κανόνες. Κι αυτή ήταν η βάση πάνω στην οποία στηρίχθηκε η νομιμοποίηση των «μαλακών» ναρκωτικών και της πορνείας, παράγοντας εικόνες και καταστάσεις που ξενίζουν. Στα coffeeshops της πόλης το ειδικό πράσινο - λευκό σηματάκι στην είσοδο πιστοποιεί ότι το προϊόν του μαγαζιού είναι ελεγμένο από τις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες. Ο υπεύθυνος -αφού βεβαιωθεί για την ηλικία των πελατών- εξηγεί ακριβώς τα είδη, τις «γεύσεις» και τις ποσότητες και προτείνει εξαιρετική προσοχή και σύνεση στους αρχάριους. Στο Αμστερνταμ βλέπεις να δοκιμάζουν χασίς άνθρωποι που ποτέ στην ζωή τους δεν έχουν καπνίσει ούτε τσιγάρο. Κι αν κάτι τέτοιο σε ενοχλεί, σηκώνεις τους ώμους με κλασική ολλανδική διάθεση χαλαρής ανεκτικότητας και περνάς στην πιο mainstream πλευρά της πόλης.

Το ίδιο συμβαίνει και στην άλλη πλευρά της αμαρτίας: καθωσπρέπει κυρίες χαζεύουν τις βιτρίνες των sex shops χαζογελώντας με τα εκθέματα και σοβαροί κύριοι διαλέγουν με τις ώρες DVD πορνογραφικού περιεχομένου στους πάγκους των ανοιχτών αγορών. Και μετά ίσως να κάνουν την βραδινή σαββατιάτικη βόλτα τους κάτω από τα παράθυρα της Συνοικίας των Κόκκινων Φαναριών, όπου ένα τζάμι μόνο χωρίζει τον περαστικό από το λίκνισμα του κορμιού της βιτρίνας. Οπως λένε οι Αγγλοι, φίλοι και Κόκκινων Φαναριώνγείτονες των Ολλανδών, «όλα παίζουν».

Πηγή http://www.kathimerini.gr/

Ταξιδέψτε με την Express Holidays στο Άμστερνταμ 
από 354€ το άτομο σε δίκλινο δωμάτιο
(αεροπορικό εισιτήριο - 2 διανυκτερεύσεις με πρωινό)
Για περισσότερες πληροφορίες/κρατήσεις http://www.expressholidays.gr