Δέλτα Έβρου: η... αποθέωση της φύσης

Το Δέλτα του Έβρου, στη βορειοανατολική άκρη της Ελλάδας, έχει πολύ μεγάλη αξία για την άγρια φύση και ζωή, αλλά και για τον άνθρωπο. Εκεί βρίσκουν καταφύγιο και τροφή χιλιάδες πουλιά όλες τις εποχές του χρόνου, ενώ η τοπική κοινωνία, εξασφαλίζει ένα σημαντικό μερίδιο των πόρων της. Παραποτάμια δάση, υγρά λιβάδια, καλαμιώνες, λιμνοθάλασσες και άλλοι βιότοποι, συνθέτουν ένα μοναδικής ομορφιάς τοπίο που μαγεύει τον επισκέπτη.

Στις εκβολές του ποταμού Έβρου, μεταξύ Αλεξανδρούπολης και Τουρκίας, στο βορειοανατολικό άκρο της Ελλάδας, βρίσκεται το Εθνικό Πάρκο Δέλτα Έβρου που συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους βιοτόπους της Ευρώπης. Τα νερά και τα φερτά υλικά του ποταμού, μαζί με την δράση της θάλασσας, σχημάτισαν και εξακολουθούν να διαμορφώνουν ένα πολύπλοκο Δέλτα με μεγάλη ποικιλία βιοτόπων, όπου βρίσκει καταφύγιο ένας σημαντικός αριθμός ειδών φυτών και ζώων. Η συνολική του έκταση είναι 200.000 στρέμματα εκ των οποίων τα 95.000 (80.000 χερσαία και 15.000 υδάτινη επιφάνεια) είναι ενταγμένα στον κατάλογο των προστατευόμενων περιοχών της Διεθνούς Σύμβασης Ραμσάρ (1971) λόγω των σημαντικών ειδών που φιλοξενεί. Επίσης, μέρος του Δέλτα χαρακτηρίζεται ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας και προτείνεται ως Τόπος Κοινοτικού Ενδιαφέροντος στο Δίκτυο Natura 2000. 

Ο Έβρος είναι ο μεγαλύτερος ποταμός της Βαλκανικής χερσονήσου και ο δεύτερος μεγαλύτερος ποταμός της Ανατολικής Ευρώπης. Πηγάζει από την οροσειρά της Ρίλα στην Βουλγαρία, στα νότια της Σόφιας και διασχίζει τη λεκάνη απορροής του μεταξύ των οροσειρών Ροδόπης και Αίμου, όπου και δέχεται πλήθος παραποτάμων.

Εκτός από μεγάλης σημασίας υγροβιότοπος, η περιοχή είναι σημαντική και για την τοπική κοινωνία, αλλά και για όλη την ανθρωπότητα, λόγω της αξίας που έχει για την αλιεία, την κτηνοτροφία, τη γεωργία, το κλίμα, την προστασία από τις πλημμύρες, την εκπαίδευση, την αναψυχή και τις επιστήμες. Επιπλέον, τα φράγματα, τα κανάλια, οι τάφροι και τα αντιπλημμυρικά και αρδευτικά έργα που πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή από το 1950 έως το 1980, περιόρισαν την ελεύθερη είσοδο του νερού και απόδωσαν σημαντικές εκτάσεις για καλλιέργεια, ενώ στις αρνητικές δράσεις συγκαταλέγεται η αποξήρανση της λιμνοθάλασσας Δράνας από κατοίκους της κοινότητας Λουτρού το 1987, που υποβάθμισε τον υγρότοπο. Σήμερα, η μισή περίπου έκταση του υγροτόπου αποτελεί την Προστατευόμενη Περιοχή, ενώ πάνω από 100 χιλιάδες στρέμματα έχουν αποξηρανθεί.

Βιότοποι, χλωρίδα και πανίδα

Στο Δέλτα Έβρου μπορούν να διακριθούν 7 βασικές ενότητες βιοτόπων σε κάθε μία από τις οποίες αντιστοιχεί και μια ιδιαίτερη ενότητα βλάστησης ανάλογα με την αλληλεπίδραση διάφορων παραγόντων όπως το έδαφος, το μικροκλίμα, η ύπαρξη γλυκού ή αλμυρού νερού κ.λ.π. Στην Δελταϊκή έκταση έχουν παρατηρηθεί πάνω από 300 είδη φυτών: Στις όχθες του ποταμού και των χειμάρρων φύονται δέντρα όπως πλατάνια, ιτιές, λεύκες και σκλήθρα, ενώ μέσα στα κανάλια μπορεί να παρατηρήσει κανείς νούφαρα και νεροκάστανα να επιπλέουν, στα λιβάδια ίριδες και ορχιδέες. Στις ακτές και τις αμμονησίδες φύονται φυτά με λίγες απαιτήσεις όπως ο γιγάντιος έλυμος και το κρίνο της θάλασσας. Οι πιο εντυπωσιακές όμως είναι οι αρμυρήθρες, οι οποίες το φθινόπωρο παίρνουν ένα βαθυκόκκινο χρώμα, σκεπάζοντας τις όχθες των λιμνοθαλασσών και τους αλμυρόβαλτους.


Ο υγρότοπος του Δέλτα Έβρου φημίζεται για τα αναρίθμητα είδη πανίδας που φιλοξενεί. 40 είδη θηλαστικών ζουν στο Δέλτα. Πιο συνηθισμένα είδη είναι η αλεπού, ο ασβός, το κουνάβι, η νυφίτσα, ο λαγόγυρος, η αγριόγατα, το αγριογούρουνο, η βίδρα. Τα αμφίβια και τα ερπετά που απαντώνται στον υγρότοπο αριθμούν 28 είδη. Πιο συχνά παρατηρούνται οι νεροχελώνες, τα νερόφιδα, οι βάτραχοι και οι σαύρες. Στις υδάτινες εκτάσεις ζουν 46 είδη ψαριών. Στο γλυκό νερό ζουν ψάρια όπως το σαζάνι, η τούρνα και ο γουλιανός ενώ στο αλμυρό όπως το χέλι, η τσιπούρα, το κεφάλι, το λαβράκι και η γλώσσα. Πολύ σημαντική είναι και η αξία του Δέλτα για την ορνιθοπανίδα και ιδιαίτερα για τα πουλιά που ξεχειμωνιάζουν και γι’ αυτά που τον χρησιμοποιούν σαν μεταναστευτικό σταθμό.

Φορέας διαχείρισης και περιηγήσεις

Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Δέλτα Έβρου ( www.evros-delta.gr ) πραγματοποιεί όλο το χρόνο οργανωμένες περιηγήσεις στην προστατευόμενη περιοχή του Δέλτα του Έβρου με αφετηρία το Κέντρο Πληροφόρησης. Οι περιηγήσεις περιλαμβάνουν ενημερωτική βιντεοπροβολή, συνοδεία στον υγρότοπο με λεωφορείο του Φορέα Διαχείρισης καθώς και υδάτινη διαδρομή με τις παραδοσιακές πλάβες. Κατά τη διάρκεια της περιήγησης παρέχεται στους επισκέπτες ο κατάλληλος εξοπλισμός παρατήρησης όπως τηλεσκόπια και κιάλια.

Στο Κέντρο Πληροφόρησης παρέχεται επίσης η δυνατότητα στους επισκέπτες να ενημερωθούν για διαδρομές και μονοπάτια ώστε να επισκεφθούν τον υγρότοπο με το αυτοκίνητο, τα πόδια ή το ποδήλατο, σε επιλεγμένες επιτρεπόμενες περιοχές. Για τις περιηγήσεις σας στην περιοχή, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ως «έδρα» την Αλεξανδρούπολη, την Τραϊανούπολη, είτε τις Φέρες.

Βορειότερα του Δέλτα Έβρου, βρίσκεται το Δάσος της Δαδιάς ( www.dadia-np.gr ), ένας επίσης σημαντικός βιότοπος με ώριμα δάση μαύρης και τραχείας πεύκης καθώς και δάση βελανιδιάς. Η πλούσια δασική κάλυψη διακόπτεται συχνά από ξέφωτα, μικρά βοσκοτόπια και καλλιεργούμενες εκτάσεις.

Πηγή: clickatlife.gr